สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (สพธอ.) หรือ ETDA (เอ็ตด้า) โดย ศูนย์คาดการณ์อนาคต (Foresight Center by ETDA) หรือ ETDA Foresight กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม จัดใหญ่ “ETDA Foresight Symposium 2023 : Light Up the Future of Well-Being and Tourism” ชวนพาร์ทเนอร์ทั้งไทยและต่างประเทศร่วมกำหนดภาพอนาคตที่พึงปรารถนา พร้อมเผยผลการศึกษาฉากทัศน์อนาคตอีก 10 ปีข้างหน้า พบ ดิจิทัลจะกลายเป็นเครื่องมือทำลายสมดุลชีวิต คนเกิดความเครียด วิตกกังวลทวีความรุนแรงมากขึ้น ขณะที่การท่องเที่ยวเพื่อสุขภาพทั้งทางกายภาพและจิตใจ กลับเป็นกระแสมาแรงที่น่าจับตา
ศาสตราจารย์พิเศษวิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ ปลัดกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมและประธานคณะกรรมการกำกับสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ หรือ บอร์ด ETDA กล่าวในฐานะประธานเปิดงานว่า จากการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีดิจิทัลที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ยากเกินจะคาดเดา ทำให้การเตรียมพร้อมรองรับการเปลี่ยน ทั้งในมุมการกำหนดยุทธศาสตร์ นโยบาย ตลอดจนแผนการดำเนินงาน ในรูปแบบเดิมๆ อาจไม่เพียงพอและไม่ตอบโจทย์อีกต่อไป กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม จึงให้ความสำคัญกับจัดทำฉากทัศน์ภาพอนาคต หรือที่เรียกว่า Foresight ที่จะเข้ามาเป็นกลไกช่วยให้ประเทศได้เห็นทิศทางการเปลี่ยนแปลงล่วงหน้าก่อนที่อนาคตจะมาถึง ทำให้การเดินหน้ายุทธศาสตร์และนโยบายในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมดิจิทัลมีความเหมาะสมและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ภายใต้บริบทที่ทุกภาคส่วนสามารถร่วมออกแบบและร่วมกำหนดภาพอนาคตที่พึงปรารถนาไปพร้อมๆ กัน สำหรับประเด็นเรื่อง “สุขภาวะความเป็นอยู่ (Well-Being)” และ “การท่องเที่ยว (Tourism)” ที่ ETDA Foresight นำมาศึกษาเพื่อให้ได้ภาพฉากทัศน์อนาคตที่จะเกิดขึ้นในอีก 10 ปีข้างหน้าชัดเจนขึ้น ถือเป็นตัวแปรสำคัญที่จะเข้ามาเร่งเครื่องทั้งในมุมของการเพิ่มขีดความสามารถทางการแข่งขันและเศรษฐกิจดิจิทัลของประเทศให้เป็นไปตามเป้าหมายที่วางไว้ โดยเฉพาะ “การท่องเที่ยว” ที่ถือเป็นอุตสาหกรรมที่ช่วยสร้างรายได้ให้กับประเทศเป็นอันต้นๆ วันนี้กลับกำลังเผชิญกับความท้าทายของการเติบโตของเทคโนโลยีดิจิทัล ที่เข้ามาพลิกโฉมวิถีและพฤติกรรมการท่องเที่ยว จนนำมาสู่สภาวะการแข่งขันที่ค่อนข้างรุนแรง ขณะที่ “ความเป็นอยู่ของคนไทย” ก็เป็นอีกประเด็นที่ต้องให้ความสำคัญไม่แพ้กัน เพราะสังคมดิจิทัลได้เปลี่ยนวิถีชีวิตของผู้คนไปอย่างสิ้นเชิง ส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ ที่ไม่เพียงทำให้ชีวิตสะดวกสบาย เข้าถึงข้อมูลข่าวสารได้รวดเร็วมากขึ้น แต่ยังเกิดความรู้สึกโดดเดี่ยวทางสังคม วิตกกังวล ซึมเศร้าและความเครียดตามมาด้วย
“ดังนั้น การติดตามและประเมินสัญญาณการเปลี่ยนแปลงผ่านกระบวนการของ Foresight จึงถือเป็นการกำหนดทิศทางอนาคตร่วมกันกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกภาคส่วน ที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศ ให้พร้อมรองรับอนาคตในทศวรรษหน้า บนพื้นฐานของข้อมูลที่ผ่านกระบวนการวิเคราะห์อย่างรอบด้าน”
นายชัยชนะ มิตรพันธ์ ผู้อำนวยการ ETDA กล่าวว่า โดย ETDA เรามุ่งขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ที่มั่นคงปลอดภัย เกิดความเชื่อมั่นการใช้งาน โดยปีนี้ เราค่อนข้างให้ความสำคัญกับการเร่งเครื่องและส่งเสริมในกลุ่มอุตสาหกรรมท่องเที่ยว เนื่องจากเป็นตัวแปรสำคัญในการเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจของประเทศในภาพรวม และวันนี้แม้ท่องเที่ยวไทยจะก้าวผ่านสถานการณ์วิกฤตต่างๆ มาแล้ว แต่ก็ยังไม่สามารถกลับไปยังจุดเดิมที่เคยอยู่ได้ จะทำอย่างไรให้การส่งเสริมผู้ประกอบการ โดยเฉพาะ SMEs กลุ่มนี้ เป็นไปอย่างเหมาะสม พร้อมๆ กับสร้างความเป็นอยู่ที่ดีและมีคุณภาพในชีวิตดิจิทัลของไทย ที่ไม่เพียงแค่ประเด็นเรื่องของความเชื่อถือและความปลอดภัยในการใช้งานเท่านั้น แต่ ETDA ยังมุ่งส่งเสริมทักษะดิจิทัลที่มีคุณภาพให้คนไทยทุกกลุ่มเกิดการใช้งานดิจิทัลท่องโลกออนไลน์ได้อย่างมี Productive เพราะปฏิเสธไม่ได้ว่าวันนี้คนไทยใกล้ชิดกับเทคโนโลยีดิจิทัลใช้ชีวิตบนโลกออนไลน์มากกว่าชีวิตจริง และสมาร์ทโฟนได้กลายมาเป็นปัจจัยที่ 5 ประกอบกับ 2 เรื่องดังกล่าวเป็นสัญญาณการเปลี่ยนแปลงที่มาแรงมากๆ ในช่วงที่ผ่านมา ดังนั้น ETDA Foresight ที่ทำหน้าที่ในการจับสัญญาณและคาดการณ์อนาคตมาเกือบ 2 ปี เราจึงร่วมกับพาร์ทเนอร์ที่เกี่ยวข้องเดินหน้าศึกษา วิเคราะห์ จัดทำภาพฉากทัศน์อนาคตผ่านกระบวนการของ Foresight ที่ได้รับการยอมรับในระดับสากลและนำมาสู่การจัดงานในครั้งนี้
“ETDA FORESIGHT SYMPOSIUM 2023 จะเป็นสะพานเชื่อมการทำงาน ภาครัฐ เอกชนและประชาชนทั่วไป ในการร่วมกำหนดฉากทัศน์อนาคตร่วมกัน สู่การเร่งเครื่องให้ประเทศสามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงและเกิดความตระหนักในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล สู่การสร้างความเชื่อมั่นในการทำธุรกรรมผ่านทางออนไลน์ได้อย่างเหมาะสม ก้าวทันและก้าวนำอนาคตได้อย่างยั่งยืนยิ่งขึ้น”
ดร.ตฤณ ทวิธารานนท์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการ ETDA กล่าวว่า จากการศึกษาและวิเคราะห์อย่างเข้มข้นในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมาของ ETDA Foresight ในที่สุดวันนี้ เราก็ได้ภาพฉากทัศน์อนาคตของ “สุขภาวะความเป็นอยู่” และ “การท่องเที่ยว” ที่จะเกิดขึ้นในอีก 10 ปีข้าง ที่น่าสนใจ เช่น สุขภาวะความเป็นอยู่ (Well-Being) – ดิจิทัลจะกลายเป็นเครื่องมือที่ก่อให้เกิดความเหลื่อมล้ำ ทำให้คนเกิดความรู้สึกด้อยค่าตัวเอง เกิดการเปรียบเทียบกับผู้คนบนโลกออนไลน์ เส้นแบ่งระหว่างงานและชีวิตหายไป สังคมเต็มไปด้วยความเครียด โลกออนไลน์จะกลายเป็นแหล่งขุมทรัพย์ของข้อมูลจนเกิดภาวะข้อมูลท่วมท้น (Data Overwhelming) เกิดการซื้อขายและโจรกรรมข้อมูลส่วนบุคคล การตัดสินใจและการคิดอย่างมีวิจารณญาณลดลง Digital Detox กลายเป็นวิธีปฏิบัติทั่วไป ความรู้และการรู้เท่าทันดิจิทัลจะกลายเป็นปัจจัยพื้นฐานของการดำรงชีวิต การท่องเที่ยว (Tourism) – นักท่องเที่ยวขยายตัวอย่างรวดเร็ว การลงทุนในประเทศเพิ่มขึ้น เกิดการแฝงตัวเข้ามาถือครองที่ดินและที่ทำกิน ทรัพยากร สิ่งแวดล้อมถูกทำลาย เสื่อมโทรม ยากที่จะฟื้นฟู วัฒนธรรมท้องถิ่นถูกบิดเบือน กลืนหาย เกิดอาชญากรรมและการโจรกรรมเพื่อการดำรงชีพมากขึ้น เกิดกลุ่มนักเดินทางรูปแบบใหม่ที่ชื่นชอบความแปลกใหม่ สนใจเกี่ยวกับชุมชนท้องถิ่น ศิลปะวัฒนธรรม ประเพณี เกิด Creative economy ไทยจะเป็นจุดหมายปลายทางสำหรับนักท่องเที่ยวที่ต้องการเก็บภาพความทรงจำ สร้างความสุขทางใจและร่างกาย เกิด Health and Wellness Tourism ผู้คนจะเลือกใช้บริการต่างๆ ที่เป็นมิตรต่อโลก เป็นต้น นอกจากนี้ ในงาน ยังได้มีการประกาศความร่วมมือครั้งสำคัญระหว่าง ETDA และพาร์ทเนอร์ อย่าง การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) และ คณะรัฐประศาสนศาสตร์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (NIDA) ที่จะเดินหน้าดำเนินงานร่วมกันในการต่อยอดผลการศึกษาของ ETDA Foresight สู่การนำไปใช้งานจริงอย่างเป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้น เช่น เตรียมร่วมกับ ททท.ในการเดินหน้ายกระดับการท่องเที่ยวไทย ทั้งในมุมของการส่งเสริมต่อยอดทักษะด้านดิจิทัล ร่วมพัฒนาเทคโนโลยี นวัตกรรม เพื่อตอบโจทย์ธุรกิจท่องเที่ยวไทย ขณะที่ กับ NIDA เอง เราก็เตรียมมุ่งเน้นเพื่อยกระดับความเป็นอยู่และสุขภาวะที่ดีของกลุ่มของผู้สูงอายุและกลุ่มเปราะบาง ให้มีสุขภาวะที่ดี รู้เท่าทันการใช้เทคโนโลยีมากยิ่งขึ้น ก่อนที่จะขยายผลความร่วมมือไปยังหน่วยงานอื่นๆ อาทิ ศูนย์ RISC by MQDC, Gogolook เป็นต้น ในลำดับต่อไป เพื่อสานต่อภาพอนาคตด้าน Digital Well-Being ทั้งในมุมด้านความยั่งยืนและภัยออนไลน์ต่างๆ ที่จะส่งผลกระทบต่อสังคมไทย
“แม้ว่างาน foresight จะเป็นงานที่มีความท้าทายและไม่มีทางจะทำได้หรือทำเสร็จ เพราะในวันที่เราคาดการณ์อนาคตได้ อนาคตก็เดินหนีเราไปเรื่อยๆ แถมยังมีปัจจัยที่เกิดขึ้นตลอดเวลาที่จะทำให้อนาคตเปลี่ยนแปลงอย่างไม่หยุดนิ่ง แต่สำหรับ ETDA Foresight เรามองว่า การทำ foresight จะทำสำเร็จได้คือการเอา scenario มาสร้าง guide to action ในเชิง policy เพื่อหาทางรับมือกับอนาคตไม่ว่าอะไรก็ตามจะเกิดขึ้น”
สำหรับหน่วยงาน ผู้ประกอบการ หรือประชาชนที่สนใจอยากศึกษารายละเอียดผลการศึกษาการคาดการณ์อนาคต ของ ETDA Foresight ฉบับสมบูรณ์ สามารถติดตามและดาวน์โหลดได้ที่เพจ ETDA Thailand หรือที่เว็บไซต์ https://www.etda.or.th/th/Our-Service/ForesightCenter.aspx
